घृष्णेश्वर मंदिर

घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंगाचा इतिहास आणि स्थापत्य

घृष्णेश्वर मंदिर हे महाराष्ट्रातील संभाजीनगर येथे स्थित असलेल्या सर्वात प्राचीन मंदिरांपैकी एक आहे. घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग मंदिर भगवान शंकराला समर्पित असून, हे बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी शेवटचे ज्योतिर्लिंग मानले जाते. भारतातील हे एकमेव ज्योतिर्लिंग मंदिर आहे जिथे भगवान शंकराचा संपूर्ण परिवार एका मूर्तीत आहे म्हणजेच भगवान शिव, देवी पार्वती, भगवान गणेश आणि कार्तिकेय नंदीवर विराजमान आहेत आणि भगवान शंकराने जटेत गंगा धारण केलेली आहे. ही नक्षीकात्मक मूर्ती मंदिराच्या शिखरावर शीर्षभागी पांढऱ्या दगडात कोरलेली असून, मंदिराच्या दक्षिण प्रवेशद्वारातून ती स्पष्टपणे दिसते.

मंदिराच्या एका स्तंभावर हत्ती आणि नंदी ची कोरीव नक्षीकात्मक मूर्ती आहे. हे नक्षीकाम हरी-हर भेटीचे (भगवान विष्णू व शंकर यांची भेट) प्रतीक म्हणून मानले जाते. तसेच मंदिराच्या २४ खांबांवरती यक्षाच्या आडव्या मूर्ती आहेत; ज्या हे दर्शवतात कि यक्षांनी पूर्ण मंदिराचा भार स्वतःच्या खांद्यावर व पाठीवर पेलला आहे. .

Grishneshwar Temple

हे मंदिर घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग म्हणून ओळखले जाते आणि सन १८०० मध्ये अहिल्याबाई होळकर यांनी त्याचे पुनर्निर्माण केले. हे मंदिर राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक असून वेरूळ (एलोरा) लेण्यांपासून केवळ १.५ कि.मी. अंतरावर आहे आणि संभाजीनगर शहरापासून सुमारे ३० कि.मी. अंतरावर आहे. हे मंदिर काळ्या दगडांनी बांधले गेले असून, ४४,००० चौ.फु. क्षेत्रफळात विस्तारले आहे. मंदिराच्या बाह्य भिंतींवर देवी-देवतांची सुंदर कोरीव मूर्तिशिल्पे आहेत. मंदिराच्या आत गर्भगृह असून, येथे १७ फूट लांब आणि १७ फूट रुंद शिवलिंग आहे. सर्व भाविकांना मंदिराच्या गर्भगृहात प्रवेश करण्याची परवानगी आहे.

Grishneshwar Temple

घृष्णेश्वर मंदिर अधिकृत वेबसाइट!

घृष्णेश्वर सर्व्हिसेस च्या अधिकृत वेबसाईटवर(https://www.grishneshwartemple.com)) आपले स्वागत आहे. ही वेबसाईट घृष्णेश्वर मंदिरातील पुरोहित संघाचे अधिकृत सदस्य (पुरोहित) यांनी प्रमाणित केलेली आहे. या संघाला ब्रह्मवृंद संघ असेही म्हणतात. हि एक अधिकृत समिती आहे, ज्यामध्ये सुमारे १२० प्रमाणित गुरुजी आहेत, यामध्ये मुख्यतः सुमारे १६ पुरोहित कुटुंबांचा समावेश आहे. या पुरोहितांना घृष्णेश्वर देवस्थान ट्रस्टचे विश्वस्त होण्याची देखील संधी मिळते. हे सर्व ताम्रपटधारी पुरोहित आहेत, ज्यांच्याकडे प्राचीन नामावली (चोपडी) आहे आणि त्यांना मंदिरामध्ये सर्व पूजा विधी करण्याचा अधिकृत अधिकार आणि जन्मसिद्ध हक्क आहे. www.grishneshwartemple.com च्या सहाय्याने, आपण कोणतीही पूजा (ऑनलाईन/ ऑफलाईन पद्धतीने) अगदी एका क्लिकमध्ये बुक करू शकता. घृष्णेश्वर मंदिरामध्ये पूजा करणाऱ्या गुरुजींची सर्व माहिती आपल्याला येथे सहज उपलब्ध होईल.

या अधिकृत वेबसाइटच्या मदतीने तुम्ही पूजा अथवा गुरुजी ऑनलाईन बुक करू शकता. फक्त एका क्लिकवर, तुम्हाला घृष्णेश्वर मंदिरात पूजा करणाऱ्या पंडितजींबद्दल सर्व माहिती मिळेल.

घृष्णेश्वर मंदिरातील अधिकृत पंडितजी :

घृष्णेश्वर मंदिरात रुद्र अभिषेक पूजा, जलाभिषेक पूजा, पंचामृत अभिषेक पूजा आणि लघुरुद्र पूजा इत्यादी सर्व पूजा विधी करण्याचा शतकानुशतके स्थानिक अधिकार असलेले अधिकृत गुरुजी (पुरोहित) आहेत. मंदिरात विविध पूजा करण्याच्या अधिकृतते सोबतच त्यांच्याकडे प्राचीन नामावली देखील आहे.

घृष्णेश्वर मंदिरातील पूजा बुकिंग साठी अधिकृत पुरोहितांची यादी

Online & Offline Puja Booking

Note:

  • Each booking permits only one couple or two individuals only. Puja booking details will be shared only after successful puja booking done.
  • All the pandits listed on this website are verified priests who perform puja rituals inside the temple.
  • Rudrabhishek, Jalabhishek & Panchamrit Abhishek are conducted inside the temple’s Garbhagriha and can touch the Shivling during the ritual only for Offline pujas mode.
  • You must reach the designated puja location as coordinated and communicated by the Pandit Ji, for offline puja booking’s. Puja bookings are Non-Refundable.
  • For offline puja bookings, you must reach the puja location 7 hours before the temple closing time,as communicated by panditji.

घृष्णेश्वर मंदिराच्या वेळा:

दररोज दर्शनाची वेळ:
मंगळवार ते शुक्रवार:सकाळी 6:00 ते 10:30 वाजेपर्यंत आणि दुपारी 1:30 ते सायं. 7:00 वाजेपर्यंत
शनिवार, रविवार व सोमवार: सकाळी 6:00 ते 9:00 वाजेपर्यंत आणि दुपारी 2:00 ते सायं. 7:00 वाजेपर्यंत
नोंद: श्रावण सोमवार आणि इतर हिंदू सणांसारख्या विशेष प्रसंगी, मिळालेल्या सूचनेनुसार वेळ बदलू शकते
महाशिवरात्री सारख्या शुभ दिवशी मंदिर २४ तास खुले असते, जेणेकरून भक्तांना अखंड दर्शन आणि पूजा करता येते.

घृष्णेश्वर मंदिर ऑनलाइन पूजा बुकिंग

रुद्राभिषेक पूजा, जलाभिषेक पूजा, पंचामृत अभिषेक पूजा आणि लघुरुद्र अभिषेक पूजा प्रत्यक्ष अथवा ऑनलाईन करण्यासाठी आजच पूजा बुक करा. बुकिंगसाठी कृपया वर दिलेल्या बुकिंग फॉर्मल भरा. या सर्व गुरुजींना घृष्णेश्वर मंदिरात पूजा अभिषेक करण्याचे अधिकार आहेत..

घृष्णेश्वर मंदिरात संपन्न होणाऱ्या अभिषेक पूजा :

घृष्णेश्वर शिव मंदिरात संपन्न होणाऱ्या विविध प्रकारचे अभिषेक पुढीलप्रमाणे आहेत:

  • रुद्राभिषेक पूजा: भगवान शिवाचे आशीर्वाद मिळविण्यासाठी आणि नकारात्मक उर्जेपासून संरक्षण मिळविण्यासाठी रुद्राभिषेक (रुद्र अभिषेक) पूजा ही केली जाते. रुद्र हे भगवान शिवाच्या दिव्य रूपांपैकी एक रूप आहे. हा अभिषेक शिवलिंगाला दूध, मध, तूप, दही, साखर आणि पवित्र गंगाजल अर्पण करून केला जातो व या दरम्यान गुरुजी वैदिक मंत्र, विशेषतः रुद्रसूक्त यांचा मंत्रोच्चार करतात.
  • जलाभिषेक पूजा: जलाभिषेक करतांना भाविक शिवलिंगावर पाणी अर्पण करतात आणि गुरुजींच्या मार्गदर्शनाखाली मंत्र उच्चारण करतात. हे कार्य पुरुष, महिलां आणि लहान मुलांद्वारे केले जाऊ शकते.
  • पंचामृत अभिषेक पूजा: भगवान शिवाला केल्या जाणाऱ्या अभिषेकांपैकी पंचामृत अभिषेक पूजा हा एक अभिषेक विधी आहे. यामध्ये पंचामृत, म्हणजेच दूध, दही, मध, साखर आणि तूप यांचे पवित्र मिश्रण शंकराच्या पिंडीवर अर्पण केले जाते. हे पाच घटक पवित्रता, पोषण आणि भक्तीचे प्रतीक मानले जातात.
  • लघुरुद्र अभिषेक पूजा: शंकराची कृपा प्राप्त करण्यासाठी लघुरुद्र अभिषेक पूजा केली जाते; जेणेकरून भाविकांना शांती, समृद्धी आणि आध्यात्मिक प्रगती प्राप्त करता येईल असे मानले जाते.
  • यामध्ये शिनद्वारे यजुर्वेदातील रुद्र मंत्रांचे उच्चारण करतांना शिवलिंगाला पंचामृत (दूध, दही, मध, साखर आणि तूप ) यांचे मिश्रण अर्पण केले जाते, त्यानंतर पवित्र जल शिवलिंगावर चढवले जाते.
    मन आणि आत्म्याला शुद्ध करण्यासाठी, अडचणी दूर करण्यासाठी आणि सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी भाविक विशेषत: महाशिवरात्री किंवा श्रावण महिन्यात लघुरुद्र करतात.

घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग येथे संपन्न होणाऱ्या अन्य पूजा अभिषेक:

महामृत्युंजय जप: “ॐ त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम् । उ॒र्वा॒रु॒कमि॑व॒ बन्ध॑नान्मृ॒त्योर्मु॑क्षीय॒ माऽमृता॑॑त् ।। हा महामृत्युंजय मंत्र शक्तिशाली मंत्र आहे जो मन, शरीर आणि आत्म्याला बळकट करतो, ज्यामुळे व्यक्तीची आध्यात्मिक प्रगती होते. त्याच्या पवित्र ध्वनिविलयांद्वारे, तो आत्म्याला शाश्वत दिव्य उर्जेशी जोडतो. गायत्री मुद्रा धारण करून या मंत्राचे उच्चारण साधारणतः १०८ वेळा करावे.

महाराष्ट्रातील घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंगाच्या पूजेविषयी महत्वाच्या बाबी :

  • या धार्मिक तीर्थस्थळी भाविकांना स्थानिक पंडितजींच्या मार्गदर्शनाखाली वैदिक मंत्रोच्चाराद्वारे अभिषेक, पंचामृत अभिषेक आणि इतर पूजा अभिषेक करता येतात. येथील ताम्रपत्रधारी गुरुजींचे मार्गदर्शन अत्यंत मोलाचे आहे.
  • या धार्मिक तीर्थस्थळी भाविकांना स्थानिक पंडितजींच्या मार्गदर्शनाखाली वैदिक मंत्रोच्चाराद्वारे अभिषेक, पंचामृत अभिषेक आणि इतर पूजा अभिषेक करता येतात. येथील ताम्रपत्रधारी गुरुजींचे मार्गदर्शन अत्यंत मोलाचे आहे.
  • हे पवित्र स्थान भाविकांना आध्यात्मिक आशीर्वादसह शांती आणि समृद्धी ची प्राप्ती देते. प्रत्येक अभिषेक पूजा विधी हा अध्यात्मिकतेकडे नेणारा आहे.
  • अभिषेकादरम्यान पिंडीला तांब्याच्या पात्राने पाणी अर्पण केले जाते. तांब्याच्या कलशातील पाण्याला आपल्या हिंदू धर्मात अनन्यसाधारण महत्त्व आहे.

घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग येथे साजरे होणारे सण :

  • महाशिवरात्रि: महादेव आणि पार्वतीच्या लग्नाच्या दिवसाला महाशिवरात्री चा दिवस मानला जातो. या दिवशी सर्व भक्तगण पार्वती - महादेवाला नामःस्मरण करत अभिषेक करतात. भक्तांसाठी हा दिवस अत्यंत प्रिय मानला जातो.
  • श्रावण: श्रावण मास म्हणजे शिवभक्तांसाठी जणू पर्वणीच ! भाविक संपूर्ण श्रावणात दर सोमवारी शंकराला अभिषेक, बेलपत्र, गोकर्ण, बेलफळ इ. अर्पण करतात. हिंदू श्रावण महिन्यात एकूण जवळपास सोळा सोमवार येतात.
  • कार्तिक पौर्णिमा: कार्तिक पौर्णिमेला त्रिपुरारी पौर्णिमा असे म्हटले जाते, कारण या दिवशी भगवान शंकराने त्रिपुरासुराचा वध केला होता, अशी धार्मिक मान्यता आहे. या दिवशी देव दिवाळी देखील साजरी केली जाते. या दिवशी पवित्र नद्यांमध्ये स्नान केल्याने अक्षय पुण्य प्राप्त होते, अशी मान्यता आहे.
  • गणेश चतुर्थी: हा दिवस संपूर्ण जगभरात गणपतीचा जन्मदिवस म्हणून साजरा केला जातो. घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग येथे देखील तो मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो.

घृष्णेश्वर मंदिर व येथील प्रेक्षणीय स्थळे बघायला येतांना आपण हॉटेल चे बुकिंग सहजपणे ऑनलाईन देखील करू शकता.

घृष्णेश्वर मंदिराजवळील काही प्रेक्षणीय / पर्यटन ठिकाणे:

  • शिवालय तीर्थ: घृष्णेश्वर मंदिराजवळ स्थित असलेले हे एक पवित्र जल तीर्थकुंड आहे; ज्यामध्ये आठ पवित्र तीर्थांमधून येणाऱ्या पवित्र जलाचे एकत्रीकरण असल्याचे मानले जाते. जसे- उज्जयनी तीर्थ, द्वारका तीर्थ, त्र्यंबकेश्वर तीर्थ, महालक्ष्मी तीर्थ, काशी तीर्थ, गया तीर्थ, गंगासागर तीर्थ आणि लोणार तीर्थ. या आठ तीर्थांमुळे या ठिकाणाचे आध्यात्मिक महत्त्व वाढते.
  • वेरूळ लेणी: सुंदर पुरातत्वीय स्थळ जिथे गुहेच्या भिंतींवर कोरलेल्या विविध धर्मग्रंथांचा आनंद घेता येतो. ते विविध संस्कृती, धर्म आणि विविधतेचे प्रतिनिधित्व करते. हे युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ आहे आणि जगभरात एक प्रमुख आकर्षण राहिले आहे.
  • भद्रा मारुती मंदिर : घृष्णेश्वर मंदिराच्या जवळ असलेले हे मंदिर हनुमानाचे आहे . त्याला देखील आध्यात्मिक महत्त्व प्राप्त आहे.
  • कैलास मंदिर: घृष्णेश्वर जवळील कैलास मंदिर हे शंकराचे असे मंदिर आहे जे त्याच्या स्थापत्यशास्त्रीय कौशल्य, भव्यतेसाठी आणि आध्यात्मिक महत्त्वासाठी ओळखले जाते.
  • लक्षविनायक गणपती: घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंगाजवळील हे गणपती मंदिर २१ गणेशपीठांपैकी एक आहे. यश आणि समृद्धीचे हे मंदिर प्रतीक मानले जाते.
  • दौलताबाद किल्ला: हा किल्ला प्राचीन ऐतिहासिक समृद्ध वारसा आहे. ऐतिहासिक किल्ले आणि भूतकाळातील जीवनाचे साक्षीदार असलेले हे भौगोलिक स्थान आहे.

घृणेश्वर ज्योतिर्लिंगाच्या नावामागील पौराणिक दंतकथा:

घृष्णेश्वर नावाशी निगडित अनेक पौराणिक कथा जोडल्या गेल्या आहेत, ज्यामुळे भक्तांना आश्चर्य वाटू लागते. अशीच एक कथा म्हणजे जेव्हा देवी पार्वतीने हातावर कुंकवात पाणी मिसळून घर्षणाने गोलाकार शिवलिंगाच्या आकाराची निर्मिती केली. म्हणून, या शिवलिंगाला घृष्णेश्वर (घृश घर्षणाने निर्मिलेले) नावाने संबोधिले जाते अशी कथा आहे. याव्यतिरिक्त, असे मानले जाते की भगवान शिव यांनी या पवित्र ठिकाणी घुश्मासुर राक्षसाचा पराभव केला, ज्यामुळे त्याचे दैवी महत्त्व वाढले व घृष्णेश्वर हे नाव अध्याहृत झाले अशी मान्यता आहे. अजून एक पौराणिक कथा अशी आहे कि, भगवान शिवाची ग्रुष्मा नावाची एक भक्त होती. तिने तिच्या मुलाचे प्राण परत आणण्यासाठी महादेवाची आराधना केली. ग्रुष्मा नामक भविकेच्या मुलाचा मृतदेह सापडलेल्या ठिकाणी तिने शंकराची प्रार्थना सुरू ठेवली. तिच्या अढळ श्रद्धेमुळे, एक चमत्कारिक घटना घडली - पाण्यात पडून मृत्यू पावलेला तिचा मुलगा पुन्हा जिवंत झाला आणि भगवान शिव स्वतः त्याला तलावातून घेऊन बाहेर आले. या दिव्य घटनेने सर्वांना आश्चर्यचकित केले, महादेवाच्या कृपेने सर्व भाविक खूप प्रभावित झाले. ग्रुष्माच्या प्रामाणिक भक्तीला प्रतिसाद म्हणून, भगवान शिवाने तिची इच्छा पूर्ण करण्याची तयारी दर्शविली. नम्रपणे, तिने तिच्या बहिणीला क्षमा करावी अशी मागणी घृष्णेश्वर धाम येथे भगवान शिवाला केली. ही विनंती अपार करुणेने भगवान शिवाने मान्य केली.

Disclaimer:All services offered are coordinated between user and independence pandits at Grishneshwar. "Grishneshwar Services" is a private facilitator and not affiliated with the Grishneshwar Temple Trust or any religious authority.

घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिग मंदिरापर्यंत कसे पोहोचावे:

  • नाशिक – घृष्णेश्वर: नाशिक पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत अंदाजे 172 किलोमीटर अंतर आहे. येथे पोहोचण्यासाठी बस, कार, रेल्वे किंवा टॅक्सी उपलब्ध आहेत.
  • मुंबई – घृष्णेश्वर: मुंबई पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत अंदाजे 355 किलोमीटर अंतर आहे. मुंबईहून घृष्णेश्वर पर्यंत रेल्वे, बस किंवा कारने प्रवास करता येतो.
  • पुणे – घृष्णेश्वर: पुणे पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत सुमारे 250 किलोमीटर अंतर आहे. पुणेहून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत बस, टॅक्सी किंवा कारने प्रवास करता येतो.
  • सप्तशृंगी वणी – घृष्णेश्वर: पुणे पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत अंदाजे 140 किलोमीटर अंतर आहे. पुणेहून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत बस, टॅक्सी किंवा कारने प्रवास करता येतो.
  • शिर्डी– घृष्णेश्वर: पुणे पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत सुमारे 110 किलोमीटर अंतर आहे. पुणेहून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत बस, टॅक्सी किंवा कारने प्रवास करता येतो.
  • शनिशिंगणापूर– घृष्णेश्वर: पुणे पासून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत अंदाजे 160 किलोमीटर अंतर आहे. पुणेहून घृष्णेश्वर मंदिर पर्यंत बस, टॅक्सी किंवा कारने प्रवास करता येतो.

© 2025 Grishneshwar Services. All rights reserved.Privacy Policy And Terms & Conditions Designed & Developed by Grishneshwar Services .